Bya mugula@namunye news
Poliisi ekutte bannakibiina kya Justice Movement Uganda babiri nga bagezaako okutambula okugenda mu ofiisi z’omukago gwa Bulaaya mu Kampala nga bawakanya okuzimba omudumu gw’amafuta agatali malongoose mu East Africa Eacop.

Abekalakaasi bangi ku bo badduse okwewala okukwatibwa, bagamba nti emirundi egiwerako bawandiikidde akulira ekibinja ku kibiina kya EACOP kyokka ne batafuna kuddibwamu, ekibaleetedde okugezaako okukwatagana ne ofiisi zaabwe

Kyoka nga abavubuka bekalakaasi waliwo ebimu ebintu ebirala mu kuzimba payipu y’amafuta g’obuvanjuba bwa Afrika, ebyatuse nga loole mwenda ezitikkiddwa payipu za layini ezisagiddwa ne payipu mu Disitulikiti y’e Kyotera mu Uganda esoose.

Payipu za layini ezisiigiddwako eddagala zigenda kutwalibwa mu bifo ebiragiddwa okutereka amafuta era ziteekebwe ku payipu y’amafuta agatali malongooseemu agaweza kiromita 1,443 ezilondoolebwa ebbugumu. EACOP egenda kutambuza amafuta ga Uganda agatali malongoose okuva ku Hoima Terminal mu Uganda okutuuka ku mwalo gw’e Tanga mu Tanzania, gye gagenda okutwalibwa mu butale bw’ensi yonna. N’okutuusa kati, pulojekiti eno efunye payipu za layini eziweza kiromita 800, nga mu kiseera kino zikolebwako okusiiga n’okuziyiza okuyingira mu nnyumba mu Nzega Coating Yard mu Tanzania.
Mwami Ali Ssekatawa, Dayirekita w’ebyamateeka n’ebitongole mu kitongole ky’amafuta mu Uganda, yalaze obukulu bw’enkulaakulana eno, n’ategeeza nti okutuuka kwa payipu zino kikulu nnyo mu kuzimba EACOP.
“Kino kikulu nnyo mu kuzimba EACOP era kabonero akalaga nti pulojekiti eno egenda mu maaso. Gavumenti n’emikwano gyayo beewaddeyo okulaba ng’enkulaakulana zonna zimalirizibwa mu ngeri esinga okukuuma obutonde bw’ensi n’okuwangaala. Emirimu gy’obuzimbi gyagenda mu maaso dda ku bifo ebipampagira amazzi, enkambi ennene n’ebibangirizi bya payipu, n’ebifo ebiterekebwamu ebintu ku luguudo lwa EACOP wamu n’ekkolero ly’okusiiga engoye e Nzega nga kati likola,” Ssekatawa bwe yagambye.

Ssekatawa yakikkaatirizza nti, “Tutegedde obukulu bw’okukendeeza ku nkyukakyuka y’obudde, y’ensonga lwaki pulojekiti eno egenda kukulembeza enkozesa y’amasannyalaze agazzibwawo wonna we kisoboka mu mirimu gyonna egy’okupampagira, okubugumya, okulondoola, n’okutereka.” Yayongedde n’ategeeza nti ekitundu kya Uganda kigenda kuba tekirina kaboni mu bujjuvu, nga kikozesa amasannyalaze g’enjuba n’amazzi gonna 80MW, so nga kaweefube agenda mu maaso n’okukulaakulanya obusobozi obuzzibwa obuggya obufaananako bwe butyo ku ludda lwa Tanzania.
EACOP payipu ya yinsi 24 eziziyiza ebbugumu era nga zigenda kuwagirwa ebifo mukaaga ebikuba amazzi — bbiri zisangibwa mu Uganda ate nnya mu Tanzania. Okuzimba Main Camps ne Pipe Yards kugenda mu maaso mu mawanga gombi. Pulojekiti eno ebalirirwamu obuwumbi bwa ddoola butaano, ekolebwa kkampuni ya EACOP, nga Uganda ne Tanzania buli emu erina emigabo 15 ku 100, ate TotalEnergies erina ebitundu 62, ate CNOOC Uganda Limited erina ebitundu 8 ku 100.