Bya mugula@namunye news
Twatambuza bulungi ebigezo wiiki ewedde, nga tewali kusoomoozebwa kwonna kwa maanyi. Okugaba kwagenda mu maaso bulungi.Ttiimu zaffe ezigaba zifunye olukusa lw’ebyokwerinda olw’amangu we kyali kyetaagisa okusobozesa ebikozesebwa mu bigezo okuyita obulungi. Ebizibu ebitono ebyabaddewo byakwatibwako ku musango ku musingi awatali kutaataaganyizibwa kwonna mu nkola y’okukebera.
Wabadde mulukugaana lwabanamawulire ku kitebe kya poliisi e naguru omwogezi w’ekitogole kye bigezo mugwanga ekya UNEB Jennifer Kalule Musamba agambye nti wiiki ewedde,bafunye amawulire okuva mubantu abakubye eduulu nti waliwo abenyigidde mukubba ebigezo era ensonga nebagiloopa ku poliisi e Tororo, eyanoonyereza ku n’ekwata abateberezebwa okubba ebigezo. Abamenyi b’amateeka ababiri kuliko Ejagu Moses ne Juuko Denis,ab’essomero lya St. Mary’s Junior school,Kapeeka mu Disitulikiti y’e Nakaseke. Poliisi yakizudde nti Ejagu Moses bwe yali asaba omulimu ku ssomero lino, yawadde amawulire ag’obulimba nti yomu kubamakinga ebibuzo bya UNEB. Okusinziira ku poliisi ono yalina emikutu gya WhatsApp 15 gyaddukanya n’ebigendererwa by’okugabana empapula ezigambibwa nti za UNEB omuli n’ezo ze yagamba nti ze mpapula z’ebigezo bya PLE ez’omulundi ogw’okuna.
Jennifer Kalule Musamba
Ababbi bano bombi we baakwatiddwa nga balina empapula z’ebigezo eby’obulimba ku PLE. Ejagu Moses,eyakkirizza omusango, yasaliddwa ekibonerezo kya kusibwa emyezi 36 emyaka 3, omulamuzi omukulu e Tororo, omusango gye gwakolebwa.
Banne,eyagaana omusango yasindikiddwa ku limanda okutuusa nga 30 October,2024 we yategezeeza
Jennifer Kalule yagambye nti e Kasese, wabaddewo omu ku muyizi mu bwere s.s, Nabirye Sulaina eyafudde ku ssaawa nga 4:00 ez’olweggulo mu kiro ekyakeesezza Mmande nga October 14, ng’amaze okuwandiika obulungi ebigezo bye eby’olunaku olusooka. Okukebera omubiri gwe oluvannyuma lw’omulambo gwazuulibwa nti nti ekyamuviiriddeko okufa ye Meningitis, eyakosa obwongo ng’amasira gakulukuta. Tusaasira famire y’omugenzi, akulira Center, wamu n’abayizi n’ekitundu kyonna eky’amasomero e Bwere s.s.
”Yagaseko nti mu Disitulikiti y’e Mityana, poliisi ya kutte abantu babiri, okuva ku ssomero lya Bujjubi secondary school, nga bagambibwa okuba n’ebikozesebwa mu bigezo ebitakkirizibwa. Abakwate kuliko Onyoto Thomas, 27, ow’oku Hillside Kalonga Secondary school ne Kambugu Livingstone, 31, omusomesa w’ebyobulamu mu Bujjubi s.s
Ababiri bano basangiddwa omusikawutu wa UNEB nga balina kkopi y’olupapula lw’okukebera kemiko, munda mu laboratory, nga enteekateeka z’okukola Chemistry practical zigenda mu maaso.
Onyoto Thomas, yabadde yeefudde omusomesa w’essomero lino. Ababiri bano bakwasiddwa ku poliisi y’e Mannyi gye baggalirwa okwongera okunoonyereza. Singa basingisibwa omusango, bagenda kuvunaanibwa wansi w’akawayiro 25 ak’etteeka lya UNEB erya 2021, olw’okusangibwa n’empapula z’ebigezo, ebintu oba amawulire mu ngeri etakkirizibwa. Onyoto naye agenda kuvunaanibwa omusango gw’okwefuula.
Okuwera emikutu gy’amawulire okukwata ebifaananyi mu kisenge ky’ebigezo
Jennifer Kalule agambye nti wiiki ewedde abaddukanya ekitongole kye bigezo baakirabye n’okweraliikirira nti waliwo munnamawulire y’omu eyakuba ebifaananyi mu bisenge by’ebigezo ng’ebigezo bigenda mu maaso. Twagala okulabula bannamawulire nti kimenya mateeka okuyingira mu kisenge ky’ebigezo nga tofunye lukusa lwa Ssenkulu wa UNEB. Abaamawulire byongera okutegeezebwa nti tewali muntu yenna akkirizibwa kukola okwata yonna oba okukuba ebifaananyi oba vidiyo z’olupapula lw’ebigezo oba abesimbyewo mu kisenge ky’ebigezo ng’ebigezo bigenda mu maaso. Ekikolwa ng’ekyo kibeera kiwuzi ku bukuumi bw’ebigezo. Singa wabaawo obuzibu bwonna okuva mu kikolwa kyo, ojja kusingisibwa omusango gw’okuyamba n’okuyambako mu kukola emirimu emibi, okusinziira ku tteeka lya UNEB erya 2021.
Era UNEB esabye Abakulira ebifo byonna ebya UCE okuleeta obubonero bw’okukebera ebituukiddwaako omuyizi ngeri ey’ekikugu era ey’obuyiiya (CA) obutasalako obw’abayizi abekibiina ekyokuna S.4 eri UNEB nga 30 October, 2024. Obubinja bwa CA bujja kuyamba ebitundu20 ku 100 ku bituukiddwaako okutwalira awamu omuyizi, abali mukola ebigezo abatalina bubonero buno CA tebajja kuweebwa bipimo bya UNEB.
Era ekitongole kye bigezo kijjukiza Abakulira Ebifo okugoberera ebiragiro ebiweereddwa minisitule y’ebyobulamu ne minisitule y’ebyenjigiriza ku kuziyiza, okuzuula n’okufuga Mpox mu masomero. Essomero lirina okuwa amazzi amayonjo ne ssabbuuni/ oba eby’okunaaba mu ngalo okunaaba mu ngalo ebweru w’ebisenge by’ebigezo. Era balina okuyonja ebifo ebikozesebwa mu lujjudde nga emmeeza buli kiseera nga bwe kisoboka.
UNEB ekyagenda mu maaso n’okwewaayo okukola okwekenneenya okutuufu, okwesigika, okw’obwenkanya, n’omutindo gw’ebituukiddwaako omuyizi mu ngeri ey’ekikugu era ey’obuyiiya, n’okugaba satifikeeti ezimanyiddwa mu nsi yonna Kalule bw’ategezeeza